Η ριζίτιδα και η ριζοπάθεια δεν αποτελούν συγκεκριμένες παθήσεις, αλλά οι όροι χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν τη συμπίεση της ρίζας ενός νεύρου στο νωτιαίο μυελό ή πολύ κοντά σε αυτόν. Ο αγγλικός όρος Radiculitis προέρχεται από τα λατινικά και τα ελληνικά: radix που σημαίνει ρίζα και η κατάληξη -ιτις που δηλώνει τη φλεγμονή. Ομοίως, και η ριζοπάθεια (Radiculopathy) είναι σύνθετος όρος από το λατινικό radix και την ελληνική λέξη πάθος (από το ρήμα πάσχω). Η διαφορά μεταξύ των δύο έγκειται στην ύπαρξη ή την απουσία φλεγμονής, όπως είδαμε και παραπάνω για τη νευρίτιδα και τη νευραλγία.
Στη ριζίτιδα και τη ριζοπάθεια, το πρόβλημα εντοπίζεται στη ρίζα ή κοντά στη ρίζα του νεύρου κατά μήκος του νωτιαίου μυελού. Η συνηθέστερη αιτία των δύο φαινομένων είναι η εκφύλιση ή προβολή του μεσοσπονδυλίου δίσκου, με αποτέλεσμα τον πόνο στην επηρεαζόμενη περιοχή της σπονδυλικής στήλης, στην αυχενική ή την οσφυϊκή μοίρα. Ωστόσο, τα σοβαρότερα συμπτώματα εκδηλώνονται κατά μήκος των παράπλευρων νευρικών ριζών, προκαλώντας έτσι πόνους στα χέρια ή τα πόδια. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται αντανακλαστικός ή ριζιτικός πόνος. Για παράδειγμα, η βλάβη της νευρικής ρίζας στην αυχενική μοίρα προκαλεί πόνο, κινητική αδυναμία ή αισθητηριακή παραισθησία στους ώμους, τα χέρια ή τις παλάμες και ονομάζεται βραχιόνια (από το βραχίονα) ριζίτιδα ή απλώς αυχενική ριζίτιδα ή ριζοπάθεια. Ομοίως, η βλάβη της νευρικής ρίζας στην οσφυϊκή ή ιερο-οσφυϊκή μοίρα επηρεάζει τη λειτουργία των κάτω άκρων με τη μορφή οσφυϊκής ριζίτιδας ή ριζοπάθειας, με αποτέλεσμα τον πόνο, την αδυναμία, το μούδιασμα ή την παραισθησία στην περιοχή των γλουτών, του ισχίου, του ποδιού ή του πέλματος. Το φαινόμενο αυτό αποκαλείται συχνά ισχιαλγία. Η ισχιαλγία που οφείλεται σε συμπίεση της οσφυϊκής νευρικής ρίζας είναι μία από τις συνηθέστερες μορφές ριζοπάθειας.
Πρόσφατα σχόλια