Σύμφωνα με το αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (Centers for Disease Control and Prevention – CDC), η αρθρίτιδα βρίσκεται 1η στη λίστα με τις 10 συχνότερες αιτίες αναπηρίας στις ΗΠΑ. Στη 2η θέση βρίσκονται οι παθήσεις της οσφυϊκής μοίρας ή της σπονδυλικής στήλης και στην 3η θέση οι καρδιαγγειακές παθήσεις.

Η σπονδυλαρθρίτιδα συνδυάζει τους παράγοντες κινδύνου των δύο πρώτων ομάδων και ο επακόλουθος αυτής πόνος κατά την κίνηση αποθαρρύνει τον ασθενή από οποιαδήποτε μορφή άσκησης, γεγονός που συμβάλλει τελικώς στην καρδιοπάθεια. Η αποχή από τη σωματική άσκηση –που συχνά συνδυάζεται με την παχυσαρκία, επίσης επιδημική στις ΗΠΑ– μπορεί να προκαλέσει προβλήματα τόσο στην καρδιά όσο και τη μέση. Η διάγνωση σπονδυλαρθρίτιδας μπορεί να έχει εξαιρετικά δυσάρεστες συνέπειες και επομένως χρίζει άμεσης αντιμετώπισης.

Υπάρχουν εκατοντάδες είδη αρθρίτιδας που παρουσιάζουν παρόμοια συμπτωματολογία, όπως φλεγμονή, πόνο στις αρθρώσεις και προϊούσα βλάβη της αρθρικής επιφάνειας με την πάροδο του χρόνου. Οι περισσότεροι ασθενείς που πάσχουν από οσφυαλγία αντιμετωπίζουν ένα είδος «φθοροποιού» αρθρίτιδας, γνωστή με την ονομασία οστεοαρθρίτιδα, η οποία αποτελεί το συνηθέστερο τύπο αρθρίτιδας.

Ετυμολογικά, πρόκειται για σύνθετο όρο από τις λέξεις οστό και άρθρωση, καθώς και την κατάληξη –ιτις ή –ιτιδα, η οποία δηλώνει τη φλεγμονή· κατ’ επέκταση, οποιαδήποτε φλεγμονώδης νόσος των αρθρώσεων ονομάζεται αρθρίτιδα. Επομένως, ακόμη και ένας τραυματισμός στο δάχτυλο που συνοδεύεται από οίδημα και πόνο μπορεί να αποτελέσει πρώιμη αρθρίτιδα. Η βλάβη που προκαλείται στις αρθρώσεις κατά το τελικό στάδιο της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, μιας αυτοάνοσης διαταραχής, είναι ένα ακόμη είδος αρθρίτιδας.

Εκφυλιστική Αρθροπάθεια – Οστεοαρθρίτιδα

Ο Οστεοαρθρίτιδα είναι επίσης γνωστή με την ονομασία Εκφυλιστική Αρθρίτιδα ή Εκφυλιστική Αρθροπάθεια. Όταν αφορά στη σπονδυλική στήλη, η χρήση του όρου υποδεικνύει πολλαπλές οστεοαρθριτικές αλλοιώσεις σε πολλαπλά σπονδυλικά επίπεδα. Οποιαδήποτε άρθρωση του σώματος μπορεί να υποστεί μη φυσιολογική ή υπερβολική μηχανική πίεση ή τραυματισμό, με αποτέλεσμα τη βλάβη σε χόνδρους ή οστά. Ωστόσο, το φαινόμενο παρουσιάζεται κυρίως στις αρθρώσεις τις σπονδυλικής στήλης, του ισχίου και του γονάτου, καθώς επιφορτίζονται καθημερινά με σημαντικό βάρος. Έως ένα βαθμό, αυτό επηρεάζει τους Αμερικανούς άνω των 65 ετών σε ποσοστό περίπου 80%. Παλιοί τραυματισμοί, κακές συνήθειες σε βάρος της υγείας, αποδυνάμωση του ανοσοποιητικού και/ή κληρονομικοί παράγοντες συμβάλλουν καταλυτικά στην εκδήλωση οστεοαρθρίτιδας.

Η οστεοαρθρίτιδα δεν αποτελεί ασθένεια υπό την έννοια ότι μπορεί να την «κολλήσουμε», όπως συμβαίνει για παράδειγμα με την ελονοσία ή την πνευμονία, αλλά είναι μια φυσική αντίδραση του οργανισμού στη συνεχή και μακροχρόνια μηχανική πίεση, συνδυαστικά με την προδιάθεση του ατόμου λόγω κληρονομικών, αναπτυξιακών ή μεταβολικών παραγόντων. Δεν είναι μια πάθηση που αφορά μόνο τους ηλικιωμένους, καθώς πολλοί νέοι άνθρωποι μπορεί να επιφορτίζονται με τέτοιου είδους πίεση και αυτό να μη συμβεί σε ηλικιωμένα άτομα.

Αίτια οστεοαρθρίτιδας

Θα μπορούσαμε εύκολα να υποθέσουμε ότι η μη φυσιολογική ή υπερβολική μηχανική πίεση σε μια άρθρωση οδηγεί σε φθορά του οστού ή απώλεια οστικής μάζας, στην πραγματικότητα όμως μακροπρόθεσμα ισχύει το αντίθετο. Αρχικά, ο χόνδρος πράγματι φθείρεται, αλλά καθώς η αρθρική επιφάνεια εκτίθεται λόγω της απώλειας του χόνδρου, το οστό που βρίσκεται από κάτω μπορεί να φθαρεί και η ανάπλασή του να οδηγήσει σε ταχύτερη αναπαραγωγή ή αύξηση παραγωγής κυττάρων, ένα φαινόμενο που ονομάζεται υπερτροφία.

Όπως η υπερβολική καταπόνηση του δέρματος της παλάμης εξαιτίας της συχνής χρήσης φτυαριού ή τσουγκράνας οδηγεί σύντομα σε δερματική αλλοίωση, γνωστή ως τύλος ή κάλος, έτσι και η καταπόνηση μιας άρθρωσης αυξάνει την οστική μάζα. Η πάθηση αυτή είναι γνωστή με τη γενική ονομασία οστεοαρθρίτιδα και συγκεκριμένα σπονδυλοπάθεια, αρθροπάθεια, σκλήρυνση, στένωση, οστεόφυτα κ.λπ., ανάλογα με το σημείο που εκδηλώνεται, τη σοβαρότητά της ή ακόμη και τον ιατρό που κάνει την κλινική διάγνωση. Αυτή είναι η φυσική αντίδραση του ανθρώπινου σώματος στη μη φυσιολογική ή υπερβολική μηχανική πίεση.

Συμπτωματολογία Οστεοαρθρίτιδας

Η Οστεοαρθρίτιδα (Εκφυλιστική Αρθροπάθεια) χαρακτηρίζεται κυρίως από απώλεια ευλυγισίας και εντονότατο πόνο στις αρθρώσεις. Η δυσκαμψία και ο πόνος είναι συνήθως εντονότερα τις πρωινές ώρες (μέχρι ο ασθενής να κινητοποιηθεί) και υποχωρούν με την κίνηση κατά τη διάρκεια της ημέρας μέχρι και το βράδυ, οπότε και η δραστηριότητα είναι πιο περιορισμένη και ο ασθενής χάνει και πάλι την ευλυγισία του. Συχνή ένδειξη είναι επίσης ο οξύς πόνος που διακόπτει τον ύπνο του ασθενούς. Παρατηρείται συχνά τοπική ευαισθησία του σημείου όταν ασκείται πίεση στην άρθρωση ή την πάσχουσα περιοχή της σπονδυλικής στήλης.

Εκφυλιστική Αρθρίτιδα της Σπονδυλικής Στήλης

«Εκφύλιση» σημαίνει ότι οι οστεοαρθριτικές μεταβολές επέρχονται σταδιακά και επιδεινώνονται με το πέρασμα του χρόνου. Η οστεοαρθρίτιδα είναι η πλέον συνήθης μορφή αρθρίτιδας και η πρωταρχική αιτία χρόνιας αναπηρίας στις ΗΠΑ. Καθώς η καταπόνηση συνεχίζει και επιταχύνεται, η περίμετρος των αρθρώσεων αλλοιώνεται, ενώ υπερβολικές ποσότητες υγρών αλλά και επιβλαβών θραυσμάτων συσσωρεύονται στο εσωτερικό τους.

Σε αρχικό στάδιο, ο ασθενής αισθάνεται πόνο στην άρθρωση μόνο έπειτα από έντονη σωματική δραστηριότητα ή άσκηση, ο οποίος εξασθενεί και εμφανίζεται ξανά όταν η εν λόγω άρθρωση καταπονηθεί. Καθώς ο χόνδρος ανάμεσα στα οστά μειώνεται σε όγκο, ο ασθενής βιώνει αυξανόμενο και συχνότερο πόνο όταν επιφορτίζεται με βάρος, όταν περπατά, στέκεται, κάθεται ή πραγματοποιεί διάφορες άλλες κινήσεις.

Σαν αποτέλεσμα της προσπάθειας του ασθενούς να αποφεύγει τις συγκεκριμένες κινήσεις που του προκαλούν πόνο, οι γειτονικοί μύες ατροφούν και οι σύνδεσμοι χαλαρώνουν, ενώ άλλοι μύες συσπώνται σε μια προσπάθεια να περιορίσουν τη μη φυσιολογική κινητικότητα και να μειώσουν τον πόνο.

Όλα τα παραπάνω καταπονούν ακόμη περισσότερο τις αρθρώσεις, επιταχύνοντας και επιδεινώνοντας την όλη διαδικασία. Στη φάση αυτή, ο πόνος και η δυσκαμψία των αρθρώσεων γίνονται αισθητά έπειτα από περιόδους ακινησίας, όπως οι μακρινές διαδρομές με το αυτοκίνητο ή η παρακολούθηση μιας ταινίας. Στη συνέχεια, ο πόνος μπορεί να είναι έντονος ακόμη και κατά τις ώρες ξεκούρασης ή με την παραμικρή κίνηση. Αυτή ακριβώς είναι η κυκλική φύση της εκφύλισης: κάθε παράγοντας επηρεάζει αρνητικά όλους τους άλλους σε μια επιταχυνόμενη σπειροειδή κίνηση με αποτέλεσμα τον πόνο και την απώλεια λειτουργικότητας. Η μέθοδος της Αποσυμπίεσης έχει σχεδιαστεί ώστε να διακόψει αυτόν τον κύκλο.